شخم زدن، فرایندی ساده اما اساسی است که در نگاه اول شاید کم‌اهمیت جلوه کند. اما در حقیقت، این عمل کلیدی، نقشی تعیین‌کننده در کیفیت محصولات کشاورزی و بهره‌وری زمین‌ها ایفا می‌کند. در این مقاله از وبلاگ آسیا صنعت، به بررسی شخم زدن در کشاورزی خواهیم پرداخت و تمام زوایای این فرآیند را به طور عمیق و جامع مورد بررسی قرار خواهیم داد. 

شخم زدن زمین چیست؟

شخم زدن، اولین فعالیتی است که قبل از کاشت محصول در زمین و باغ انجام می‌شود. به طور کلی، شخم زدن به معنای برگرداندن و آماده کردن خاک توسط تجهیزات خاصی می‌باشد که زمین را برای کشت محصول آماده می‌کند.

انواع شخم زدن زمین

امروزه با بکارگیری دستگاه های شخم زنی مختلفی، عمل شخم زنی را انجام می‌دهند. هر روش شخم، ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فرد خود را دارد. در ادامه به معرفی و بررسی روش های رایج در شخم زدن خواهیم پرداخت:

شخم زمین بعد از برداشت

پس از برداشت محصول، شخم زدن زمین برای تسریع در فرآیند تجزیه بقایای گیاهی باقی‌مانده از کشت قبلی انجام می‌شود. این عمل با به سطح آوردن بقایا، به تجزیه‌ کننده‌های زیستی مانند میکروب‌ها و قارچ‌ها دسترسی آسان‌تر به مواد آلی را فراهم می‌کند و منجر به پوسیدگی سریع‌تر آنها می‌شود. لازم به ذکر است که تجزیه مواد آلی در اعماق خاک به طور کامل انجام نمی‌شود و شخم زدن به این فرآیند کمک می‌کند.

شخم اولیه زمین

شخم اولیه توسط گاو آهن برای کاشت گیاهان یکساله انجام می‌شود.  این عملیات باید به گونه ای انجام شود که لایه‌ی رویی خاک جابجا شده و خاک لایه های زیرین نیز زیر و رو شود. 

شخم زمین برای تهیه بستر

شخم ثانویه به عنوان تکمیل کننده شخم اولیه، نقش مهمی در صاف و یکدست کردن زمین دارد. این روش، ناهمواری‌های ایجاد شده در اثر شخم اولیه را از بین می‌برد و بستر مناسبی برای کاشت بذر فراهم می‌کند.

خصوصا در زمین‌هایی که علف‌های هرز به وفور رشد می‌کنند، انجام سریع‌تر شخم ثانویه ضرورت بیشتری دارد. چرا که شخم زدن زمین پس از رشد علف‌های هرز، به ریشه‌کن کردن و از بین بردن آنها کمک می‌کند و از ایجاد مزاحمت برای رشد گیاهان زراعی جلوگیری به عمل می‌آورد.

شخم زدن بین محصولات

پس از کاشت محصولات و طی مراحل رشد آنها، شخم زدن زمین با استفاده از ادواتی مانند بیل، می‌تواند مانع از رشد علف‌های هرز مزاحم شود. این عمل ضمن از بین بردن علف‌های هرز، به بهبود بافت خاک و جلوگیری از تبخیر سطحی رطوبت خاک نیز کمک می‌کند. 

بهترین زمان شخم زدن زمین

در دنیای کشاورزی، انتخاب زمان مناسب برای شخم زدن باعث حاصلخیزی خاک می‌شود. این عمل، نقشی اساسی در سلامت خاک و افزایش بهره‌وری ایفا می‌کند. در ادامه زمان هایی را که عموم کشاورزان برای شخم زنی و بهره وری بهتر از خاک انتخاب می‌کنند را آورده‌ایم:

شخم زدن پاییزه زمین

بسیاری از کشاورزان برای آماده سازی زمین های کشاورزی خود برای کشت، در هر دو فصل بهار و پاییز به شخم زدن مبادرت می ورزند. شخم زدن پاییزه مزایای متعددی دارد که منجر به آمادگی بهتر زمین برای رشد محصول می شود. با این حال، در برخی مناطق، سطح زمین در پاییز به اندازه کافی خشک نیست و عملیات شخم به طور کامل و صحیح انجام نمی شود. 

شخم زدن بهاره زمین

با فرا بهار، سرمای زمستان در خاک نیست و زمین نرم و آماده برای شخم زدن می‌شود. این فصل، فرصتی ایده‌آل برای کشاورزان است تا با شخم زدن زمین، بستر را برای کاشت بذر و نهال آماده کنند.

شخم زدن با توجه به بافت خاک

به طور کلی، بهترین زمان شخم زدن، زمانی است که خاک نه خیلی مرطوب و نه خیلی خشک باشد. اگر خاک زیاد خیس باشد، شخم زدن باعث خاک و گل شده و خاک را فشرده می‌کند و اگر خاک خشک باشد زمین سفت است و فرایند شخم زدن را سخت می‌کند. بنابراین بهترین زمان برای شخم زدن زمانی است که خاک نه خیلی سفت و نه خیلی خیس باشد. 

نکته!: بهترین زمان برای شخم زدن زمین این است که یک بار زمین را در پاییز و یک بار در فصل بهار شخم بزنید.

مزایای شخم زدن زمین

شخم زدن زمین دارای مزایای متعددی است که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد:

افزایش تهویه خاک

شخم زدن باعث می‌شود که هوا به داخل خاک نفوذ کند و گردش هوا در خاک بهبود یابد. این امر برای رشد ریشه گیاهان و فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک ضروری است. 

کنترل علف‌های هرز 

شخم زدن می‌تواند علف‌های هرز را از بین ببرد یا آنها را دفن کند. این امر باعث می‌شود که رقابت گیاهان زراعی برای دریافت آب، مواد غذایی و نور کاهش یابد. 

بهبود ساختار خاک

شخم زدن باعث می‌شود که خاک نرم شده و منافذ بزرگتری در آن ایجاد شود. این امر به گردش بهتر آب و هوا در خاک کمک می‌کند و شرایط را برای رشد ریشه گیاهان مناسب‌تر می‌سازد. 

مخلوط کردن کودها و بقایای گیاهی

شخم زدن باعث می‌شود که کودها و بقایای گیاهی با خاک مخلوط شوند. این امر به تجزیه آنها و آزادسازی مواد مغذی برای گیاهان کمک می‌کند. 

کنترل آفات و بیماری‌ها

شخم زدن می‌تواند برخی از آفات و عوامل بیماری‌زای موجود در خاک را از بین ببرد یا آنها را دفن کند. این امر به کاهش خطر آلودگی گیاهان در فصل رشد کمک می‌کند. 

نتیجه گیری

در مجموع، شخم زدن زمین یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مراحل در آماده‌سازی زمین برای کشت محصولات کشاورزی است. این فرایند با تهویه خاک، کنترل علف‌های هرز، بهبود ساختار خاک، مخلوط کردن کودها و بقایای گیاهی، و کنترل آفات و بیماری‌ها، شرایط مناسبی را برای رشد گیاهان فراهم می‌کند. با این حال، باید توجه داشت که شخم زدن بیش از حد می‌تواند باعث فرسایش خاک و از دست رفتن مواد آلی شود. بنابراین، استفاده از روش‌های مدیریت خاک پایدار مانند کشت حفاظتی و کاهش شخم زدن برای حفظ حاصلخیزی خاک در بلندمدت ضروری است. در نهایت، شخم زدن زمین در زمان و روش مناسب می‌تواند به افزایش عملکرد محصول و پایداری تولید کشاورزی کمک شایانی نماید.

دستگاه های شخم زنی مناسب نیز به کشاورزان این امکان را می‌دهند تا با سرعت و کارایی بیشتری عملیات شخم را انجام دهند. همچنین، دستگاه‌های شخم‌زنی می‌توانند خاک را به عمق مناسب شخم زده و آن را برگردانند و خاک را به بهترین حالت ممکن آماده کشت کنند. شما می‌توانید انواع ابزارآلات کشاورزی از جمله دستگاه های شخم زنی را با بهترین قیمت و کیفیت از وب سایت آسیا صنعت سفارش دهید.